1. Lối sống hưởng thụ của giới trẻ hiện nay là gì?
Lối sống hưởng thụ của giới trẻ hiện nay là một phong cách sống tập trung vào việc tận hưởng, trải nghiệm và thỏa mãn nhu cầu cá nhân ngay tại thời điểm hiện tại. Thay vì chỉ chú trọng đến việc tiết kiệm, tích lũy hay chuẩn bị cho tương lai, nhiều bạn trẻ lựa chọn đầu tư thời gian, công sức và tiền bạc vào các hoạt động mang lại niềm vui, sự thoải mái và trải nghiệm mới mẻ.
Lối sống hưởng thụ đang ngày càng phổ biến ở giới trẻ do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Giới trẻ hiện tại thường năng động, thích khám phá, đề cao trải nghiệm cá nhân và thích khám phá. Cùng với đó, sự phát triển nhanh của công nghệ số và mạng xã hội khiến hình ảnh về cuộc sống xa hoa, du lịch, ẩm thực và mua sắm cao cấp trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết.
Theo nghiên cứu đăng trên PubMed Central, có đến 68% người trẻ sẵn sàng chi tiêu nhiều cho giải trí và du lịch, ngay cả khi chưa ổn định tài chính. Hệ quả là nhiều người rơi vào vòng xoáy chi tiêu vượt thu nhập, dễ bị áp lực tâm lý và mất cân bằng giữa tận hưởng và tích lũy.
Trong những năm gần đây, nhiều bạn trẻ Hàn Quốc theo đuổi xu hướng “YOLO” (You Only Live Once) – sống trọn từng khoảnh khắc và tận hưởng hiện tại. Họ sẵn sàng chi tiền cho các trải nghiệm như du lịch, ăn uống sang chảnh, thẩm mỹ, thậm chí sống một mình trong những căn hộ nhỏ nhưng tiện nghi để duy trì sự tự do và thoải mái. Văn hóa “혼밥” (ăn một mình) hay “혼술” (uống một mình) thể hiện rõ xu hướng cá nhân hóa và sống cho bản thân.
Văn hóa Dining Solo (ăn một mình) đang ngày càng phổ biến ở giới trẻ Hàn Quốc
2. Dẫn chứng lối sống hưởng thụ của giới trẻ
2.1. Xu hướng giải trí của giới trẻ hiện nay
Giới trẻ ngày nay có xu hướng tìm đến các hình thức giải trí mang tính trải nghiệm cao và cảm xúc mạnh. Những hoạt động như xem concert của thần tượng, tham gia các buổi liveshow, chill tại bar hay quán cà phê phong cách trở thành lựa chọn phổ biến vào cuối tuần.
Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội và dịch vụ streaming như TikTok, YouTube, Netflix,… cũng chiếm phần lớn thời gian giải trí của họ. Việc ưa chuộng hình thức giải trí “nhanh – tiện – vui” phản ánh rõ nét sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng nội dung, khi sự kiên nhẫn và chiều sâu dần bị thay thế bởi nhu cầu được giải trí tức thì.
Các sự kiện concert âm nhạc tại Việt Nam như Blackpink, Anh trai say hi, Anh trai vượt ngàn chông gai,… đã thu hút hàng chục nghìn bạn trẻ đến tham dự bất chấp giá vé cao, minh chứng cho việc giới trẻ sẵn sàng chi tiền cho các trải nghiệm giải trí mang tính thời thượng.
Giới trẻ không ngại chi tiền tham gia concert để tận hưởng không khí âm nhạc
2.2. Xu hướng ăn uống của giới trẻ hiện nay
Trong lĩnh vực ẩm thực, giới trẻ cũng thể hiện rõ tinh thần hưởng thụ khi không ngại thử những món ăn mới lạ, đặc biệt là những món đang “viral” trên TikTok hay Facebook. Các quán ăn có không gian đẹp, món độc lạ hay được review tích cực nhanh chóng trở thành điểm đến được săn đón.
Bên cạnh đó, xu hướng ăn vặt đang bùng nổ, với các loại đồ uống như trà sữa, soda mix, cùng đồ ăn nhanh như gà rán, pizza, bánh ngọt,… luôn nằm trong thực đơn hàng ngày của nhiều bạn trẻ.
Tuy nhiên, sự dễ dãi trong lựa chọn thực phẩm và thói quen ăn uống không lành mạnh có thể dẫn đến hệ lụy về sức khỏe như béo phì, tiểu đường sớm, cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến tài chính cá nhân khi chi tiêu phần lớn cho việc “ăn cho vui” hơn là “ăn để khỏe”.
Một khảo sát từ Q&Me năm 2023 cho thấy hơn 60% sinh viên Việt Nam tiêu tốn trên 1 triệu đồng/tháng cho trà sữa và đồ ăn vặt – con số đáng suy ngẫm trong bối cảnh nhiều bạn vẫn sống phụ thuộc vào trợ cấp gia đình.
Trà sữa, đồ ăn vặt và món “hot trend” là lựa chọn ẩm thực thường ngày của nhiều bạn trẻ
2.3. Xu hướng mua sắm của giới trẻ hiện nay
Lối sống hưởng thụ cũng được thể hiện qua thói quen mua sắm của người trẻ. Họ chuộng hàng hiệu, không ngại chạy theo xu hướng thời trang và thường xuyên “săn sale” để sở hữu các món đồ đang hot. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ mắc phải tình trạng “mua theo cảm xúc”, thiếu kế hoạch tài chính rõ ràng, dẫn đến mua sắm không kiểm soát.
Việc “chốt đơn” qua các sàn thương mại điện tử hay livestream bán hàng trở thành thói quen tiêu dùng phổ biến, thậm chí là một hình thức giải trí. Thế nhưng, điều này dễ khiến người trẻ rơi vào vòng xoáy tiêu dùng “ảo”, mua vì thích chứ không phải vì cần.
Không ít bạn trẻ chia sẻ trên mạng xã hội về tình trạng “cháy ví” mỗi dịp sale lớn như 11.11 hay 12.12, dù thực tế nhiều món hàng mua về lại không dùng đến.
2.4. Xu hướng du lịch của giới trẻ hiện nay
Với tâm lý “sống ảo phải chất”, giới trẻ ngày nay thường lựa chọn những điểm đến độc lạ, mới mẻ như glamping (cắm trại sang chảnh), du lịch mạo hiểm hay khám phá thiên nhiên. Khác với thế hệ trước, việc đi du lịch không chỉ để nghỉ ngơi mà còn là cách thể hiện phong cách sống và cá tính trên mạng xã hội.
Nhu cầu “check-in” tại những địa điểm đẹp, ăn mặc thời trang khi đi du lịch, đầu tư vào ảnh chụp, vlog,… đã khiến du lịch trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của giới trẻ hiện đại. Tuy nhiên, việc du lịch quá thường xuyên và chạy theo trào lưu cũng có thể tạo áp lực tài chính, thậm chí là tâm lý so sánh không lành mạnh giữa bạn bè.
Các địa điểm như Đà Lạt, Mộc Châu, Phú Quốc,… thường xuyên trở thành “hot trend” nhờ sức lan tỏa của các travel blogger và influencer, kéo theo làn sóng du lịch rầm rộ của giới trẻ trên khắp cả nước.
Check-in sang chảnh, sống ảo chất lượng là mục tiêu không thể thiếu trong mỗi chuyến đi
3. Động lực thúc đẩy lối sống hưởng thụ của giới trẻ
Lối sống hưởng thụ của giới trẻ được hình thành từ nhiều yếu tố tác động trong xã hội hiện đại. Sự phát triển kinh tế và mức sống được cải thiện rõ rệt trong những năm qua đã tạo điều kiện để giới trẻ có thể tiếp cận với nhiều dịch vụ, sản phẩm và trải nghiệm phong phú hơn. Việc không còn phải quá lo toan về cơm áo gạo tiền như các thế hệ trước giúp họ có tâm thế “thưởng thức cuộc sống” một cách thoải mái hơn.
Mạng xã hội cũng là một yếu tố quan trọng thúc đẩy lối sống hưởng thụ. Những hình ảnh lung linh, cuộc sống xa hoa được chia sẻ tràn lan trên Instagram, TikTok, Facebook,… khiến người trẻ dễ rơi vào tâm lý FOMO (Fear of Missing Out) – sợ bị bỏ lỡ điều thú vị. Điều này thôi thúc họ phải “sống nhanh”, “sống chất”, liên tục trải nghiệm để không bị tụt lại phía sau.
Ngoài ra, trong nhịp sống hiện đại với áp lực học tập và công việc ngày càng lớn, lối sống hưởng thụ còn là một cách để giới trẻ xả stress, tìm lại cân bằng và động lực. Quan niệm sống của họ cũng đang dịch chuyển từ việc tích lũy cho tương lai sang tận hưởng hiện tại, từ “tiết kiệm” sang “hưởng thụ”.
Mạng xã hội tạo nên áp lực ngầm khiến giới trẻ luôn muốn không bỏ lỡ bất kỳ trải nghiệm nào
4. Tác động của lối sống hưởng thụ – hai mặt của vấn đề
4.1. Tác động tích cực
Không thể phủ nhận rằng lối sống hưởng thụ giúp nhiều bạn trẻ có cái nhìn tích cực hơn về cuộc sống. Việc đầu tư cho bản thân thông qua trải nghiệm từ ăn uống, du lịch đến giải trí mang lại sự thư giãn, cân bằng tinh thần, giúp tái tạo năng lượng sau những áp lực thường nhật. Từ đó, nhiều người trở nên sáng tạo hơn, có cảm hứng làm việc tốt hơn và dễ tiếp cận với các giá trị sống mới mẻ, toàn cầu hơn.
Một bạn trẻ tham gia các hoạt động du lịch trải nghiệm sẽ học được nhiều kỹ năng mềm như giao tiếp, thích nghi môi trường mới, từ đó phát triển toàn diện hơn cả về kiến thức lẫn kỹ năng sống.
Trải nghiệm cuộc sống giúp giới trẻ mở rộng tư duy, phát triển cá nhân và tìm thấy cảm hứng
4.2. Tác động tiêu cực
Khi lối sống hưởng thụ không đi kèm với sự kiểm soát và ý thức cá nhân, nó dễ dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực. Trước hết là vấn đề tài chính, nhiều người trẻ tiêu xài vượt khả năng chi trả, vay nợ để chạy theo các nhu cầu ngắn hạn mà không có kế hoạch tiết kiệm lâu dài. Việc chi tiêu cảm tính, thiếu kiểm soát có thể dẫn đến mất cân đối thu chi, ảnh hưởng đến tương lai tài chính.
Thêm vào đó, tâm lý chạy theo hình thức, sống vì “like”, vì sự công nhận ảo trên mạng xã hội khiến nhiều người mất đi định hướng cá nhân, dễ rơi vào trạng thái so sánh, ghen tị và áp lực tinh thần. Lối sống này cũng có thể tạo ra cảm giác thiếu thốn nội tại, khi việc tận hưởng bề nổi không thực sự mang lại sự hài lòng sâu sắc.
Tiêu xài không kiểm soát dễ đẩy người trẻ vào khủng hoảng tài chính và tinh thần
5. Định hướng lối sống cân bằng cho giới trẻ hiện nay
Để lối sống hưởng thụ trở thành một phần tích cực trong cuộc sống, giới trẻ cần học cách tận hưởng một cách có chọn lọc. Việc đặt ra ranh giới rõ ràng giữa “thưởng thức” và “lãng phí” là điều cần thiết. Họ nên rèn luyện thói quen lên kế hoạch tài chính, ưu tiên trải nghiệm chất lượng thay vì số lượng, và học cách tiết chế các nhu cầu không thực sự cần thiết.
Bên cạnh đó, kết hợp giữa tiêu dùng và tiết kiệm, giữa tận hưởng hiện tại và đầu tư cho tương lai, sẽ giúp người trẻ duy trì một lối sống bền vững. Việc sống có mục tiêu, có định hướng rõ ràng sẽ là kim chỉ nam giúp họ không bị cuốn theo trào lưu, đồng thời phát triển giá trị cá nhân một cách sâu sắc và độc lập.
Tận hưởng có chọn lọc, kết hợp lý trí và cảm xúc sẽ giúp giới trẻ phát triển bền vững
Lối sống hưởng thụ của giới trẻ hiện nay là một xu hướng tất yếu nhưng tiềm ẩn không ít hệ lụy nếu không được kiểm soát đúng mức. Điều quan trọng là giới trẻ cần học cách hưởng thụ có chọn lọc, kết hợp giữa cảm xúc và lý trí, giữa tận hưởng hiện tại và đầu tư cho tương lai. Chỉ khi đó, lối sống hưởng thụ mới thực sự trở thành đòn bẩy giúp người trẻ phát triển toàn diện và bền vững.
